Discriminatie op de werkvloer

Iedere werknemer heeft recht op gelijke behandeling en op een werkplek zonder discriminatie. Dat betekent dat zaken als geslacht, leeftijd, huidskleur, geloofsovertuiging, seksuele voorkeur, handicap of politieke voorkeur geen rol zouden mogen spelen. Dat klinkt simpel, maar de praktijk is vaak weerbarstiger.

Zo is het niet altijd duidelijk of aantoonbaar dat er daadwerkelijk sprake is van discriminatie. Er zijn tal van situaties denkbaar waarbij een werkgever of leidinggevende voor een bepaalde promotie of functie moet kiezen tussen twee of meerdere werknemers. De werkgever kan zijn of haar keuze wellicht verklaren op basis van kwaliteiten, kennis of ervaring. Maar de werknemer die aan het kortste eind trekt kan desondanks – al dan niet terecht – wél het gevoel hebben dat bijvoorbeeld zijn of haar geslacht, leeftijd of huidskleur een rol speelden bij de beslissing.

Daarnaast is het niet altijd voor iedereen duidelijk wanneer er sprake is van discriminatie. Een opmerking over bijvoorbeeld geloof of geslacht kan voor de één humoristisch zijn, terwijl het voor een ander zeer aanstootgevend is. Zeker wanneer dit structureel gebeurt, kan er sprake zijn van discriminatie op de werkvloer, terwijl dit door veel betrokkenen niet zo ervaren wordt. Discriminatie vindt dan ook niet altijd bewust plaats.

Voor werknemers die te maken hebben met discriminatie op het werk, kunnen de gevolgen groot zijn. In de eerste plaats zijn er de professionele consequenties voor de loopbaan van de betrokken werknemer. Wanneer iemand vanwege discriminatie bijvoorbeeld telkens een promotie misloopt, heeft dat rechtstreeks gevolgen voor zijn of haar inkomen en verdere doorgroeimogelijkheden.

Minimaal net zo belangrijk zijn echter de mentale gevolgen van discriminatie of racisme op de werkvloer. De persoonlijke waardigheid en mentale integriteit van de persoon die gediscrimineerd wordt, wordt aangetast. Discriminatie op het werk kan leiden tot onder meer gevoelens van angst, onveiligheid en minderwaardigheid, slaapproblemen, ziekte en langdurige uitval.

De voordelen van mediation bij discriminatie op de werkvloer, zijn voor alle betrokkenen groot. In de eerste plaats krijgt degene die er last van heeft gehad, erkenning voor wat hij of zij heeft meegemaakt en gevoeld. Dat kan helpen bij de verwerking van de ervaringen en biedt ruimte om verder te kunnen bij de organisatie.

Maar ook degene die het discriminerende gedrag vertoond heeft, heeft baat bij herstelmediation. Hij of zij heeft zich wellicht nooit gerealiseerd wat voor impact woorden of daden op een ander kunnen hebben. Die persoon kan door de mediation veel over zichzelf en een ander leren en wellicht een ‘prettiger mens’ worden. Daarnaast kan het bij een eventuele strafzaak positief werken wanneer de verdachte mee wil werken aan mediation of dit al heeft gedaan.

Ten slotte profiteert ook de werkgever van herstelmediation. Niet alleen heeft de organisatie belang bij gezonde verhoudingen op de werkvloer, ook kan de mediation imagoschade voorkomen. De betrokkenen spreken immers af dat de inhoud van de mediationgesprekken geheim blijft, waardoor het geval van discriminatie op de werkvloer niet wereldkundig wordt gemaakt.