Exit-mediation draait om het vertrek – de ‘exit’ – van een medewerker bij een bedrijf of andere organisatie. Het begrip exit-mediation heeft wellicht een enigszins negatieve klank, maar dat is ten onrechte. Het is juist een mooie manier om werknemers en werkgevers op een nette manier afscheid van elkaar te laten nemen, waar dat niet vanzelf gaat. Exit-mediation wordt ingezet op het moment dat beide partijen het erover eens zijn dat ze uit elkaar willen, maar nog geen overeenstemming hebben over de voorwaarden waaronder dat moet gebeuren.
Er zijn tal van situaties denkbaar waarin exit-mediation uitkomst kan bieden. Het kan gaan om ontslag met wederzijds goedvinden, waarbij de verhoudingen tussen werkgever en werknemer nog harmonieus zijn. Bij langdurige ziekte is exit-mediation bijvoorbeeld een mogelijke oplossing. In veel gevallen speelt echter ook een arbeidsconflict een rol, zoals een ruzie met de werkgever, een conflict tussen collega’s onderling, discriminatie op de werkvloer, pesten op het werk of arbeidsverhoudingen die op een andere manier verstoord zijn geraakt.
Vaak biedt mediation een goede kans om de zaken uit te praten en de verhoudingen te herstellen. Wanneer dat echter niet tot een oplossing leidt – of wanneer bij voorbaat al duidelijk is dat de werknemer en de werkgever écht niet met elkaar verder willen – is exit-mediation een volgende stap.
Exit-mediation is een zorgvuldige manier om de wederzijdse arbeidsrelatie te verbreken. Net als bij elke andere vorm van arbeidsmediation, vindt exit-mediation plaats op basis van vrijwilligheid. Zowel de werkgever als de werknemer zijn het erover eens dat het mediationtraject wordt ingezet. Samen gaan ze op zoek naar oplossingen en proberen ze afspraken te maken over de vertrekregeling.
Beide partijen zijn zelf verantwoordelijk voor de keuzes die ze tijdens de exit-mediation maken. De mediator heeft weliswaar veel kennis van het arbeidsrecht, maar hij of zij zal heel voorzichtig zijn met het geven van advies. De exit-mediator zal zelf geen oordeel vellen over voorstellen of afspraken. Wel kan hij of zij, eventueel tijdens een individueel overleg, aangeven of voorstellen enigszins overeenkomen met wat er in vergelijkbare gevallen gebruikelijk is. Gezien de rol van de mediator doet de werknemer er goed aan om ook een advocaat die gespecialiseerd is in arbeidsrecht te raadplegen.
De mediator begeleidt de exit-mediation. Hij of zij is neutraal en onafhankelijk en treedt vooral op als procesbewaker. Dat biedt diverse voordelen. Met een neutrale en onafhankelijke persoon aan tafel verlopen de gesprekken soepeler. Wanneer bijvoorbeeld boosheid, teleurstelling en frustratie bij de werknemer een belangrijke rol spelen, zal de mediator proberen om die emoties bespreekbaar te maken en zodoende een plek te geven in het mediationproces. Ook zijn beide partijen ervan verzekerd dat ze voldoende tijd krijgen om te overleggen en na te denken over wat er besproken is. Een werknemer, die zich wellicht de ondergeschikte partij zal voelen, hoeft op die manier niet het gevoel te krijgen dat hij of zij onder druk wordt gezet. De mediator ondersteunt beide partijen, bijvoorbeeld bij de interpretatie van de regelgeving.
Voor een werknemer is het vanzelfsprekend prettig wanneer de relatie met zijn of haar werkgever op een nette manier beëindigd wordt, ook wanneer de aanleiding voor de breuk niet zo aangenaam was en er sprake was van een arbeidsconflict. Exit-mediation kan daar een belangrijke bijdrage aan leveren. Zo kan een goede vertrekregeling voor de werknemer bijvoorbeeld een dempend effect hebben op de financiële impact van het ontslag en het perspectief op de arbeidsmarkt verbeteren.
Voor de werkgever is het eveneens waardevol om de arbeidsrelatie met een werknemer goed af te sluiten, ook wanneer exit-mediation nodig is. Een ontslag kan bijvoorbeeld uitlopen op een slepende juridische procedure, die veel tijd, geld en energie kost. Daarnaast kan de reputatieschade voor bedrijven die niet goed omgaan met vertrekkende werknemers, aanzienlijk zijn. Dit kan voor de werknemer een goed argument zijn om de werkgever in te laten stemmen met exit-mediation.
Daarnaast is het – zeker in kleinere sectoren of wanneer de werknemer in dezelfde omgeving blijft werken en wonen – goed mogelijk dat hij of zij in de toekomst nog eens te maken krijgt met de voormalige werkgever. In die situaties is het voor de werknemer natuurlijk prettig om niet achtervolgd te worden door zaken uit het verleden.
Voor veel mensen neemt werk een belangrijke plaats in hun leven in. Het verliezen van een baan kan financieel en praktisch, maar ook mentaal dan ook veel impact hebben. Die kans is extra groot wanneer een arbeidsconflict of langdurige ziekte de oorzaak is. Wat er ook aan vooraf is gegaan, een waardig einde van de arbeidsrelatie heeft altijd de voorkeur boven een vertrek door de achterdeur.
Exit-mediation kan een essentiële rol spelen bij een eerlijke, nette en prettige beëindiging van een arbeidsrelatie. Als werknemer kunt u contact opnemen met een mediator, bijvoorbeeld voor advies over uw situatie. Er is altijd een mediator van Uw ArbeidsMediator bij u in de buurt.
