Een ernstig incident heeft u als werkgever doen besluiten om een medewerker op staande voet te ontslaan. Het vertrouwen en de relatie zijn volgens u dusdanig beschadigd, dat er van een terugkeer op de werkvloer geen sprake meer kan zijn. Omdat de gevolgen voor de werknemer groot zijn, dient u als werkgever in ieder geval aan drie belangrijke voorwaarden te voldoen.
- De reden voor het ontslag moet dringend zijn
- Het ontslag op staande voet moet de medewerker onverwijld gegeven worden
- De reden voor het ontslag op staande voet moet onverwijld medegedeeld worden
Dringende reden
Om een werknemer op staande voet te kunnen ontslaan, heeft u als werkgever een dringende reden nodig. Het moet duidelijk zijn dat de situatie zó ernstig is dat de werknemer niet kan blijven en er ook geen sprake kan zijn van een normale ontslagprocedure. Diefstal, fraude, fysiek en/of verbaal geweld op de werkvloer, schending van de geheimhoudingsplicht of structureel te laat komen, kunnen een geldige en dringende reden zijn voor ontslag op staande voet.
In veel gevallen is de situatie echter minder duidelijk en zal een rechter zich buigen over het ontslag op staande voet. Ook de omstandigheden en de rol van de werkgever zijn namelijk van belang. Zo dient u als werkgever bijvoorbeeld ook de leeftijd, lengte van het dienstverband en het functioneren tot op dat moment, mee te wegen in uw beslissing. Wanneer een medewerker al jarenlang goed functioneert en slechts één keer de fout in is gegaan, kan dat voor de rechter een verzachtende omstandigheid zijn. Ook is het van belang dat u als werkgever consequent bent geweest bij eventuele eerdere, soortgelijke gevallen. Daarnaast dient een werkgever duidelijke instructies voor of tegen bepaald gedrag te hebben gegeven en ook het daadwerkelijke bewijs is vanzelfsprekend belangrijk.
Er is over het algemeen géén geldige reden voor ontslag op staande voet wanneer:
- De werknemer volgens de werkgever niet goed functioneert
- De werknemer incidenteel te laat op het werk verschijnt
- De functie van de werknemer vervalt
- De werknemer zijn of haar opgelegde targets niet haalt
Onverwijlde aanzegging
Een tweede voorwaarde voor ontslag op staande voet is het ‘onverwijld’ aanzeggen. Dat betekent dat u het ontslag direct moet aanzeggen nadat het incident en/of de gedragingen van de medewerker hebben plaatsgevonden of bekend zijn geworden. Als werkgever kunt u hier dus niet rustig een aantal dagen over nadenken.
Zorgvuldigheid is vanzelfsprekend wél van groot belang. De werkgever mag het incident of de gedragingen dus wel (laten) onderzoeken, om alle feiten helder te krijgen. Aan de hand van de uitkomst van dat onderzoek dient u als werkgever dus onverwijld een beslissing te nemen.
Reden onverwijld mededelen
Bij het aanzeggen van ontslag op staande voet, dient de werkgever ook direct de reden te geven. Voor de werknemer is dat belangrijk om in te kunnen schatten of het zin heeft om het ontslag aan te vechten bij de rechter. Ook mag u als werkgever de reden niet in een later stadium wijzigen of aanvullen. Dat een werknemer die iets gestolen heeft bijvoorbeeld ook vaak te laat komt, kan dus later niet opgevoerd worden als extra reden voor het ontslag op staande voet.